admin

Zor zamanlar yaşıyoruz kendini ifade etmek, doğru bildiklerini anlatmak ve farklı konuşmak için. Yazılacak yerler azaldı. Yazacak insanlar azaldı. Doğrunun ciddiyeti o kadar da kalmadı. PR dünyasında tanıtımı yapılmak istenen şeylerin dostluk filtresi kapsamında sizlere bir dostluk ve doğruluk hikayesi yazmak istedim. Herkes alırını alsın buradan…

Peyami Safa. Türk edebiyat tarihine adını psikolojik roman yazarı olarak tanıtmış çok önemli bir şahsiyet. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu ile tanıyor ve biliyor onu adını bilenlerin büyük bir çoğunluğu.

Nazım Hikmet. Ülkenin görüp görebileceği en önemli şairlerden biri. Onun adını bilmeyenler yazıyı okumayı hemen burada kesebilirler. Gerçekten üzülmem.

Peyami bey ile Nazım beyin yolları edebiyat dünyasında kesişiyor. O yıllarda Safa, Cumhuriyet gazetesinde çalışıyor. Fakir bir çocukluğun altından belki de oh diyebileceği zamanlar bunlar. Bir af çıkıyor ülkede ve bu affa atfen Nazım Hikmet ülkeyle geliyor. Ülkesini ne kadar sevdiğini söylemeye gerek yok. Ama gelmesiyle birlikte tutuklanması da bir oluyor. Peyami Safa ilginç bir adam ve hemen o zamanki ülkenin genel gidişatına göğüs gererek gazeteye onun Yanardağ isimli şiirini koyuyor:

Kesildi yanardağın şahdamarı! 
Kara toprak altındaki ağlamaları: 
fışkırıyor haykıran kan 
rüzgârı şeklinde! 

İsyanı dinleyiniz yanardağın ağzından! 

Boğazından: 
güneşleri kırmızı balonlar gibi fırlatıyor dumanlara! 
Bir alev su halini vermiş ummanlara: 
yanardağın yanan gönül kızıllığı! …

Varsın otursun, isteyenler dört duvardan evinde! 
Kartal kayalardan seyredelim biz
kanayan gönüllerin
göke vuran rengini! 

Etimizi saran yünü parçalayarak çırılçıplak
Yıkanalım çelik çubuklar gibi yanardağın alevinde
Yıkanalım! 
Yanalım! 

Bu şiiri okuyan devlet yetkililerinin yürekleri ısınıyor ve Nazım’ı hemen hapisten çıkarıyor… Ne diyorsunuz siz yahu, burası o zaman da Türkiye. Cumhuriyet gazetesi bir yazı yayımlayarak Nazım Hikmet’in kesinlikle kendi görüşlerini yansıtmadığını dile getiren bir “açıklama” yayınlıyorlar. Peyami Safa da alın Cumhuriyet’inizi başınıza çalın diyerek gazeteden ayrılıyor.

Aradan yıllar yıllar geçiyor. Peyami Safa’nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu isimli romanı çıkıyor. Nazım Hikmet bu romanı okuyup çok etkileniyor. Şöyle bir yazı yazıyor romanla alakalı:

Ben, Peyami’nin bu son romanını üç defa okudum. Otuz defa daha okuyabilirim ve okuyacağım… Dokuzuncu Hariciye Koğuşu’nu, Çalıkuşu’na ağlayanların anlaması kabil değildir. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, on bin, yüz bin, bir milyon satardı. Eğer ızdırabı, azabı ve neşeyi çoşkun bir ciddiyetle duyan öz ve halis halk kitleleri okuma ve yazma bilselerdi.

İkisi beraber aynı gazetede, hatta o zamanın ağır solcu gazetelerinden Tan gazetesinin sayfalarında birlikte fikirler savundular. Ki o Tan gazetesi ismi, belki de o zamanki fikirlere zarar vermek için 12 Eylül sonrasında çıplak kadın resmi yayımlayan bir yayına verildi. Sakın ola ki aynı gazete sayılmasın…

Ancak Peyami Safa ile Nazım Hikmet arasında ciddi bir fikir ayrılığı vardı: Nazım Hikmet komünizmi savunan sol görüşlü biriydi. Peyami Safa ise hiçbir zaman o tarafa yakın olmadı, olamadı. Birbiri için gönüllü olarak işinden olan, yedikleri içtikleri ayrı gitmeyen iki arkadaş, doğru bildikleri hayat görüşü yüzünden karşı karşıya geldiler. Görüşlerinden ikisi de ödün vermedi. Her ikisi de kalem üstadı olduğu için seyirlik bir tartışma yaşayarak neredeyse düşman oldular.

Kader birliği yaptılar. Belli ki birbirlerini çok sevdiler. Ama görüşler ve fikirlerini bu dostluğa rağmen terk etmediler. Fikirler kaldı dostluklar gitti.

Cingöz Recai filmi ile dahi tartışılmayan Peyami Safa’yı size farklı bir tarih ile anlatmak istedim…

İtibar yönetimi ip cambazlığı gibidir: Ne kadar yüksekte olursanız o kadar tehlikelidir. Elinize aldığınız çubukla kimseye vuramaz, kimseyi de dürtemezsiniz. Ama o çubuk olmazsa düşer ölürsünüz. Herkesin gözü sizdedir. Yapmanız gereken tek şey ileri gitmektir ki zaten geri gitmek neredeyse imkansızdır. Orada sadece yapmanız gereken işi yapmaz, işin içine başka varyeteler katmaya çalışırsanız ölürsünüz. Aşağıya bakarsanız düşüp ölürsünüz, gözünüzü hep ileri dikmeniz gerekir. Belli bir seviyede değil, işinizin her anında tetikte ve konsantre olmalısınız.

Siyasi itibar yönetimi daha enteresan, daha zor bir meslektir. Çünkü bir yandan sizi seven insanlara güzel gözükmeli ve sizden bahsetmelerini sağlamalı, bir yandan sizi sevmeyen insanları kendi tarafınıza çekmek için onlara yönelik adımlar atmalı, diğer taraftan da mümkün olduğunca sizi o anda tutmayanların sizin hakkınızda kötü konuşmalarını engellemek zorunda kalırsınız.

İktidar sahipleri için itibar yönetimi göreli olarak daha basit bir düzlemde oynanan bir oyundur. Çünkü oraya geldilerse mantık olarak sevenleri çoktur. Orada oldukları sürece onlara yaranmak isteyen insanların sayısı diğer siyasetçilere göre daha fazladır. Bulundukları konum itibarıyla sözleri daha çok dinlenir ve kendilerini ifade edecek araçları daha fazladır. Hata yapmaları durumunda bu saydığım sebepler yüzünden ona avukatlık yapacak kitle daha geniştir.

Oysa özellikle muhalefet için iş çok daha zordur: Öncelikle daha fazla sayıda insan sizi eleştirir. Size yandaş olanlarda dahi birinci olamadığınız için bir başarısızlık algısı vardır üstünüzden atmanız gereken… Daha az iletişim imkanıyla daha çok şey söylemek ve yapmak durumundasınızdır.

CHP bu konuda ciddi ve önemli adımlar attı. Adalet Yürüyüşü adını verdiği bir etkinlik gerçekten de ülkede iktidarın bile zaman zaman ulaşamadığı dinlenme ve izlenme oranına ulaştı. Bu noktaya kadar sorun yok.

Ne var ki sonrasında devam iletişimi olarak tanımladığımız ses yükseltme konusunda ciddi sorunlar çıktı. Devam iletişimi olarak etkinliğin nasıl geçtiğini biraz geç de olsa anlatacak resimlerde parti liderinin atletle yemek yiyen resmi, biraz da iktidar sahiplerinin karşı iletişimiyle zarar veren bir konuma geldi.

Adalet yürüyüşünde temel mesajlardan biri elbette adaletti. Ancak ikinci aşamada mutlaka zorlu yürüyüş gelmeliydi ve üstüne basa basa da vurgulanmalıydı. O sıcak, o uzun yol, o emek… Bunu nasıl verirsiniz? CHP bu konuda atletli bir resmi seçti.

İtibar yönetiminde temel kural, iletişimin her alanında tutarlı olmaktır. Siz; her gün gazete ve televizyonlara ceket ve kravatıyla çıkan, devlet tedrisatından geçme, yürüyüşlerde bile ceketini zorla çıkıp, spor ayakkabısı giyen birinin itibarını yönetiyorsunuz. Hangi sebep ve şart altında bu imajı yıkıp sözcünüzü olduğundan bambaşka, hiç alışılmadık bir haliyle göstermek istersiniz ki? Bu iletişiminize ne kazandırır?

Atletle çekilmiş bir resmin adalet ya da zorlu yürüyüş kavramına pozitif bir etkisi var mı? Ben bulmakta zorlanıyorum. Ha bunu bazı iktidar mensuplarının söylediği gibi çirkin buluyor muyum? Kesinlikle hayır.

Özellikle fikirlerini dinlemek ve peşinden gitmek istediğim insanların fiziksel özelliklerini takip etmem. Çoğunlukla gazeteden okurum onları ya da radyoda dinlerim. Televizyona çıktığında detaylı incelemede yaparım. Böylesi kurumsallık dışı kıyafetler onun bendeki imajı üstüne yerleşirse her sesini duyduğumda karşımda ceket kravatlı bir insan görmek yerine atletli birini görürsem benim için de onlar için de süper olmaz.

Beklemeye tahammülünüz yok. Okumaya vaktiniz yok. Anlamak için üstünde vakit geçirmeye enerjiniz yok. Bu da sizi galeri haberciliğine doğru itiyor. Siz artık gözlerinizle değil sağ işaret parmağınızın farenin sağ tuşu üstünde yaptığı tıklamalarla hayatı anlamaya çalışıyorsunuz.

Size bunu yapanlar çok keyifli. Çünkü onlar aslında iki satır olması gereken bir haberi haber dahi yazmadan size 30 kadar sayfada okutuyorlar. Haberi yazmak için enerji vermek yerine bir yerden toplu olarak buldukları fotoğrafları üst üste  yığıp önünüze diziyorlar. Verdikleri emek, geçmiş zamanlarda ortalama bir gazetecinin verdiği emeğin neredeyse onda biri kadar. Ancak eskilere kıyasla neredeyse on kat daha fazla okunuyorlar.

Siz buna müstahaksınız. Çünkü zaten daha iyisini istemiyorsunuz. Aynı denizlerin altını üstüne getirirken akvaryuma konduğunda artık hareket edecek hali kalmamış, bir kova balık için taklalar atan sözde katil balinalar gibisiniz. Fecisiniz aslında çok fecisiniz. Hem tehlikelisiniz hem tehlikedesiniz.

Size vaat edilen bir bir bilgi kırıntısını bulmak için umarsızca sağ işaret parmağı kalarınızı çalıştırıyor, beyninizi mümkün olduğunca bilgiden uzak tutmaya çalışıyorsunuz. Bu yüzden de beyin hücrelerinizi beslemesi gereken vücut içi glukoz mide kaslarınıza ekstra santimler olarak gidiyor. Arada kimsenin görmediği bir şeyi görüp bunu sosyal medya ortamında sizi daha zeki sanacağını sandığınız insanlarla paylaşmak için ölüyorsunuz. Muhtemelen bir sonraki galeriye geçmeye karar verdiğinizde  bu galeride gördüklerinizin yarısını unutmuş olacaksınız. Diğer galeriye geçtiğinizde o kadar aptallaşmış olacaksınız ki ilk galeride gördüklerinizi hatırlamayacaksınız bile ve hepsini yeniden görmeye başlayacaksınız belki de.

Bir süre sonra kesinlikle aptallaşacaksınız bunun kaçarı yok. Çünkü insan zekası çalıştıkça yaşıyor. Çalışmadığı zaman aynı evinizin önünde çürümeye bırakılmış araba gibi benzini de olsa sıfır kilometre de olsa çalışmaz hale geliyor. Ona ilk hareketi verecek aküsü bitiyor. Bir süre sonra bunları daha çok sevmeye başlayacaksınız. Bir süre sonra tek tip diziler daha mantıklı ve eğlenceli gelmeye başlayacak size. Ama ne yalan söyleyeyim diğerlerine göre daha az bilirken daha mutlu bir hayat süreceksiniz. İnsanlık ve zeka ile mutluluğu takas edeceksiniz.

Bu arada sizin tıkladığınız her galeri sayfasındaki resim bir fikir adamıyla bir gazetecinin saatlerce uğraştığı bilgiden para çalıyor olacak. Sizin galeri tıklarınızla uzaya giden galericilerin okunma oranlarının yanında esamesi bile okunmayacak fikir vermeye çalışanların sayfa görüntülenme oranları… Siz sadece kendi beyin hücrelerinizi değil beyin hücrelerinizi yaşatmaya çalışanları da öldüreceksiniz. Kurşun değil atom bombası atacaksınız bilgi denen geni alana ki siz de dahil herkes bundan etkilensin.

Siz utanmadan bunu yapmaya devam edeceksiniz, durmayacaksınız bunu biliyorum. Siz internet ağzına kadar porno dolu olduğu halde 43. resimde buzlanmış meme resmine ulaşabilmek için hunharca tıklayacaksınız galeriyi. Yalan çıkacağını bile bile transfer haberinin 13. resmindeki yalana ulaşıp laf etmek için tıklayacaksınız bunları. Siz “öyle bir şey yaptı ki” denen adama salak diyebilmek için salakça 95. resimi görmek için kendinizi heba edeceksiniz.

Tarih, eğer bir noktada insanlar akıllanıp normale dönerse sizi byte israfında bulunan karbon israfı olarak anacak.

Eğer takıldığınız bir nokta olursa söyleyin bunu sizin için galeriyle anlatayım…

İnsanın kendine has ve kimseyle paylaşmadığı bazı konular vardır. Bunu ne büyüklerinize ne küçüklerinize ne hayat ortağınıza… En yakınlarınıza bile anlatamazsınız. Kaka yapmak da böyle bir şeydir. Hayatta bu kadar çok tekrarı olup da bu kadar saklanan pek az şey vardır.

Ofiste kaka yapmak çok zor bir iştir. Bir kere çok paylaşımlı bir ortamdır. Herkesin girip çıktığı bir yere en değerli organlarından birini dayayıp böyle bir işe girmek iğrençtir.

Varsayalım çok sıhhi bir ofisiniz var. Yine de çok kolay bir şey değildir. Sebeplerini sayalım:

• Tuvaletler ofis ortamlarında yanlarında sadece ince suntadan separatörlerle ayrılmış mekanlardır. Dolayısıyla yanınızda birinin olması hep kaka yaparken biri elinizi tutacakmış izlenimi uyandırır. Genelde tuvalette elini yıkıyormuş gibi yapıp oyalanıp herkesin gitmesini bekleyip öyle tuvalete giren insanlar vardır.
• Tuvalette kaka yaparken yalnız olmayı istemenin en önemli sebeplerinden biri de bu eylemin zaman zaman desibel yoğun bir uğraş olmasıdır. Ne bu sesin tonu ne de zamanı ayarlanabilir. Oradaki ses denizin üstündeki martılar kadar bağımsız ve özgürdür. Tuvaletten çıktığınızda “sen miydin lan o trombon” diyen olmasa da o imalı bakışlara katlanmaktansa herkesin gitmesini beklemek yeğdir.
• Kurumsal tuvaletlerin en kötü taraflarından biri de çok para harcanmış ve her daim temiz olan yer fayanslarıdır. Bunlar parlak olurlar. Dolayısıyla ışığı ve geri kalan her şeyi yansıtma özelliğine sahiptirler. Yan kabinde sizinle aynı hizada ve motivasyonla oturan bir kişiyle uygun bakış açısı yüzünden göz göze gelebilirsiniz. Çok iğrenç bir durumdur. Bunun için yere kağıt havlu serenler biliyorum.
• Yaşanan en çirkin şeylerden biri de insanın kaka yapma güçlüğü çektiği insandır. Eğer ortamda biri olsa o inlemeler ve ıkınmaların yarattığı yalvarmaya yakın sesler çok itici olur. Bu sesleri duyunca içerideki adamı tanımamak, çıktığında o adama saygısını kaybetmemek için çişini yapmadan tuvaletten kaçan, hatta işi bırakan adamlar tanıyorum.
• Yan yana kaka yapmak yeterince kötüyken aralarında ast üst ilişkisinin olması en iğrenç durumdur. “Osman bey bugün inlettiniz ortalığı” denmez müdüre. Müdür de “seni inisiyatif alasın diye tuttuk ama daha kakana sözün geçmiyor” diyemez size. Böyle pis pis bakışamazsınız da… Gözlerinizi bir yere sabitlemek en iyisidir. Ben genelde suya bakarım. Sanki musluktan akan su, su değilmiş de hayatın anlamıymış gibi dikkatle bakarım. Çıktıktan sonra bir on dakika da müdürle göz göze gelmemeye çalışırım.
• Ofiste bu işi yapacaksanız ilk yapacağınız şey telefonunuzun sesini kısmak olsun. Çevrede şöyle bir ses olsun ister misiniz: IııııOsman abi? Iııııbben seni… IIIIbi on dakika sonra arayayım mı? Yok abi mühim bir iş üstündeyim… Yok abi tabi senden mühim değil ama… Iıııııçıyorum abi. Hayır yanlış duymadın abi. Ben senin abi…”
• Ofiste kaka yaparken en büyük kurtarıcınız sifondur. Sifon sesi önler, klozeti pir u pak tutar ki sizin çıkmanızı kapıda heyecanla bekleyen patronunuz yarattığınız gotik sanat eserinden faydalanmasın. Giderek azalan su kaynaklarını ve tasarrufu düşünmek için çok yanlış bir zamandır bu…

Evinizde yapın. Gerçekten bak… Değmez bu kadar sıkıntıya…

Uzun zamandır herkes PR dünyasının yaşadığı zorluklardan bahsediyor. Ölüyor, bitiyor, gelecek beş yılı göremeyecek hep anahtar kelimeler. Peki neden kötüye gidiyor veya nasıl daha iyi olur konusunda ortada nasıl fikirler var, bunlara hiç ulaşamadım. Madem öyle ben kendi fikirlerimi yazayım, eğer böyle bir çalışma yoksa ona altlık olur, varsa daha önce çıkarılmış fikirlerle kendimi zenginleştiririm diye düşündüm.

PR Dünyasının aşağı gitme sebepleri

İç çekişmeler

Bir sektörün iç çekişmesi olmaz, rekabeti olur. Ama PR dünyasında rekabet yerine iç çekişmeler var. Geç doğmuş bir sektör dünyayla kıyaslandığında. İletişim Türkiye’de çok sonradan öğrenildi. Ama bu kadar kısa zamanda sektör sahipliğinde üçüncü kuşak diyeceğimiz bir konuma gelindi.

Birinci kuşak kurucu kuşak olarak tanımlanabilir. Gerçekten ülkeye bu iş dalını anlatabilmek için çok çalıştılar ve zorlu bir süreçten geçtiler. İkinci kuşak onların kurduğu düzenin üstünden giden, biraz miras yiyen ama bu bakış açısıyla har vurup harman savuran bir dönem oldu. Üçüncü kuşak zorlu zamanlarda varolmaya çalışan ve bunun için sineğin yağını çıkarmaya hevesli bir kesim olarak geldi. Ancak üçüncü kuşağı tek bir kuşak olarak görmek de yanlış. Zira büyük kurumsal işler yapmak çin kurulmuş ajanslarla küçük ne iş olsa kaça olursa yaparızcıları birbirinden ayırmak şart. Devamı…